Gorzkowski Mikołaj h. Gierałt (zm. 1414), rektor uniwersytetu w Krakowie, biskup wileński. Pochodził z rodziny osiadłej w ziemi proszowskiej koło Krakowa. Ur. w poł. XIV w., studiował w Pradze, gdzie 24 VI 1370 r. został bakałarzem na Wydziale Sztuk Wyzwolonych, następnie magistrem. W r. 1374 zapisał się w Pradze na Wydział Prawny uniwersytetu i przed r. 1382 uzyskał bakalaureat prawa. Między r. 1385 a 1387 otrzymał doktorat prawa kanonicznego, być może również na Uniw. Praskim. G. posiadał stanowiska kościelne i związane z nimi bogate uposażenia: był kanonikiem krakowskim, od r. 1387 występuje z tytułem dziekana kościoła Św. Floriana; był też kustoszem sandomierskim; od ok. 1396 r. sprawował urząd oficjała biskupa krakowskiego. W r. 1398 popierał go król Jagiełło i królowa Jadwiga na biskupstwo wileńskie, co zawdzięczał zapewne opinii bpa krakowskiego Piotra Wysza, należącego do najbliższego otoczenia królowej. Ale nie doszło wtedy do nominacji G-ego na skutek sprzeciwu w. ks. litewskiego Witolda, który w tym okresie nie życzył sobie biskupa tak związanego z dworem polskim i przeprowadził wybór franciszkanina, Jana Plichty. G. został profesorem na Wydziale Prawnym odnowionego Uniw. Krak. i był jego rektorem w r. 1402. Po śmierci Plichty uzgodniono wybór biskupa wileńskiego z ks. Witołdem i w t. r. G. został trzecim z rzędu biskupem w Wilnie. Za jego rządów książę Witold ufundował szereg nowych parafii w diecezji wileńskiej, a przy nich szkół; poczynił też liczne nadania dla samego biskupstwa i katedry w Wilnie. Na uniwersytecie w Krakowie zwiększyła się znacznie w tym czasie frekwencja scholarów z Litwy, a mianowicie mieszczan z Trok, Wilna, Oszmiany, co łączy się z działalnością gospodarczą i oświatową biskupa. G. przywiesił pieczęć do aktu szlachty polskiej w unii horodelskiej. Zmarł w r. 1414.
Boniecki; Łętowski, Katalog bpów krak.; – Fijałek J., Studia do dziejów Uniw. Krak., „Rozpr. Wydz. Filol. AU” III, T. 14: 1899; tenże, Uchrześcijanienie Litwy, Kr. 1914 s. 31, 91, 97; Morawski, Historia UJ; Silnicki T., Arcbp Mikołaj Trąba, W. 1954 s. 29–32; – Długosz, Opera, IV; Kod. katedry i diec. wil., I.
Red.